Dünyada her yıl 19 milyon kişi kansere yakalanıyor ve yaklaşık 10 milyon kişi bu hastalık nedeniyle hayatını kaybediyor. Gerekli önlemler alınmazsa 2040 yılında bu sayının 30 milyona yükseleceği öngörülüyor. Ülkemizde de her yıl yaklaşık 240 bin kişiye kanser tanısı konulduğu belirtiliyor. Son yıllarda kanser tedavilerinde yaşanan önemli gelişmelere paralel olarak yaşam süresi uzadıkça halk arasında ‘kanserin omurga kemiğine sıçraması’ olarak bilinen omurga metastazı ile karşılaşma sıklığı artıyor. Acıbadem Fulya Hastanesi Ortopedi ve Travmatoloji, Ortopedik Onkoloji Uzmanı Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, akciğer ve karaciğerden sonra en sık omurgada kemik metastazı görüldüğüne dikkat çekerek, “Kanser tipine bağlı olarak omurgada metastazın görülme sıklığı yüzde 40 gibi yüksek oranda görülüyor. Erken tanı ile tedavi ise yaşamsal önem taşıyor. Dolayısıyla kanser hikayesi olan hastalarda boyun, sırt ya da bel ağrısı şikayeti ortaya çıkmış ise ve bu ağrı zamanla artıp istirahatte de devam ediyorsa, mutlaka alanında uzman bir hekime başvurulması gerekiyor” diyor.
En sık görülen belirtilerine dikkat!
Omurgada oluşan kemik metastazları çoğunlukla 40 yaş sonrasında görülüyor ve kanserin ilerlemiş olduğunu gösteriyor. Kanserlerin tamamının metastaz yapma ihtimali olsa da en sık meme, prostat, akciğer, böbrek ve tiroit kanserleri omurgaya metastaz yapıyor. Bunun nedeni ise bu kanser tiplerinin toplumda daha yaygın görülmeleri ve yaşam süresinin uzun olması. Omurga metastazı sıklıkla kanser tedavisi sürecinde olan hastanın şikayeti olmaksızın yapılan rutin taramada veya bazı yakınmalarıyla hekime başvurduğunda teşhis ediliyor. Omurga metastazlarının en sık görülen ve ilk belirtisi boyun, sırt ya da bel ağrısı oluyor. Ağrının istirahatte bile dinmemesi ve zamanla şiddetinin artması tipik belirtilerini oluşturuyor. Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, hastanın ilerleyen dönemlerde geceleri ağrı nedeniyle uykudan uyanabildiğini ve standart ağrı kesicilerden yeterli fayda görmeyebildiğini belirterek, “Omurga kemiğine metastaz hastalarında omurilik ya da sinir kökü basısına bağlı olarak kol ya da bacaklarda uyuşma, karıncalanma ve güçsüzlük de ortaya çıkabiliyor. Hasta yürümekte zorluk çekebiliyor. Sinir hasarına bağlı olarak bağırsak ve idrar fonksiyonlarında bozulma gelişebiliyor” diyor. Omurga kemiği metastazı başta yıpranmış omurga hastalıkları (fıtık, dar kanal vs) olmak üzere ağrıya ve sinir basısı bulgularına neden olan birçok omurga problemi ve osteoporoz (kemik erimesi) ile karışabiliyor. Bunun asıl sebebi hastalarda ortak şikayete neden olmaları. Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, bu nedenle özellikle kanser hastalarında ayrıntılı tanı yöntemlerine başvurmanın son derece önemli olduğunu vurguluyor.
Erken tanı yaşamsal öneme sahip!
Hastaların nadir olarak da metastazın kemiği zayıflatmasının yol açtığı omurga kırığıyla hekime başvurduklarına işaret eden Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, “Özellikle gecikmiş vakalarda, omurga kemiğindeki kırık nedeniyle ciddi çökmeye bağlı oluşan kemik parçalarının ya da ilerleyen tümörün omurilik basısı durumunda felç gibi ciddi tablolar gelişebiliyor. Omurgadaki kemik metastazına bağlı kırık gelişimi hastanın beklenen yaşam süresini ve günlük yaşam aktivitelerini olumsuz etkileyeceği için erken tanı ve tedavi yaşamsal önem taşıyor. Kırık gelişmeden yapılacak müdahale ameliyat riskini azaltacağı gibi hastanın gündelik yaşama dönüşünü hızlandırıyor ve ek cerrahi gereksinimini azaltıyor” diyor.
Tedavide çok önemli gelişmeler yaşanıyor
Omurga kemiği metastazlı kanserlerin tedavisinde temel amaçlar; ağrıyı azaltmak, kırık gelişimini engellemek ve hastanın fonksiyonu ile yaşam kalitesini iyileştirmek. Kanserin tipi, yaygınlığı, kemik yıkımının boyutu, tümörün radyoterapi ve kemoterapiye yanıtı, hastanın genel durumu ve beklenen yaşam süresi tedaviye karar vermede ana etmenleri oluşturuyor. Radyoterapi yöntemi çoğu omurga kemiği metastazı için ilk tedavi seçeneği oluyor ve ameliyat sonrasında tümörün tekrarlama riskini düşürmek için de rutin olarak uygulanıyor. Cerrahi tedaviye özellikle ve sıklıkla kırık riski ya da varlığında, omurilik veya sinir kökü basısında başvuruluyor. Ayrıca radyoterapiye ve medikal tedaviye rağmen ağrının kontrol altına alınamaması ve tümörün tekrarlaması durumunda da tercih ediliyor. Hastanın ve omurga metastazının durumuna göre kapalı yöntemler uygulanabileceği gibi açık yöntemlere de başvurulabiliyor. Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, son yıllarda tıp dünyasında ve teknolojide atılan dev adımlar sayesinde kemik metastazlarının tedavisinde çok önemli yenilikler yaşandığını belirterek, “Omurga kemiği metastazlarının tedavisinde yeni gelişmeler; görüntüleme eşliğinde (tomografi, seyyar röntgen) kapalı uygulanan yakma (radyofrekans ablasyon, mikrodalga ablasyon) ve dondurma (krioablasyon) işlemleridir. Bu yöntemler özellikle radyoterapiye dirençli ya da tekrarlamış (nüks) metastaz varlığında uygulanıyor ve bu hastalarda etkin sonuç alınabilmesi en önemli avantajlarını oluşturuyor. Omurga kemiğindeki tümörün tedavi edilmiş olması hastaların sadece yaşam kalitelerini artırmıyor, ayrıca özellikle tek bir yerde omurga metastazı olan hastalarda beklenen yaşam süresini de uzatıyor. Bu tedavi yöntemlerindeki en kritik nokta ise uygun hasta seçimi ve deneyimli ellerde yapılan titiz uygulamadır’’ diyor
Tümör yüksek ısıda yakılabiliyor!
Ortopedi ve Travmatoloji Uzmanı Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, günümüzde omurga kemiği metastazlarında bu uygulamalardan en sık radyofrekans ablasyon ile yakma yönteminin tercih edildiğini belirterek, “Radyofrekans ablasyon, tümör odağının görüntüleme eşliğinde, yüksek ısıda ve kapalı olarak yakılması işlemidir. Yöntem özellikle genel durumu çok iyi olmayan ve açık cerrahiyi tolere edemeyecek hastalarda yaşamsal önem taşıyor. Düşük riskli ve hızlı sonuç alınabilen etkin yöntem olarak kabul ediliyor” diyor. Seçilmiş hastalarda radyofrekans ablasyon ile tümörü yaktıktan sonra aynı giriş yerinden çimentolama yönteminin de güvenle uygulanabildiğini belirten Prof. Dr. Seyit Ali Gümüştaş, sözlerine şöyle devam ediyor: “Omurga kemiğine metastaz varlığında en sık uygulanan ve lokal anestezi altında gerçekleştirilen kapalı çimentolama (vertebroplasti) yönteminde özellikle ağrıda hızlı ve etkili azalma elde edilebiliyor. Hastaların aynı gün taburcu olabildiği bu yöntemde zayıflayan ve çöken omurga güçlendirilerek daha fazla hasarlanması önleniyor. Böylelikle hasta gündelik yaşamına güvenle geri dönebiliyor” Radyofekans ablasyon ve vertebroplasti kapalı işlemler olduğu için hastalar bir gün sonra kemoterapi ya da radyoterapi tedavisine başlayabiliyor.
Kaynak: (BYZHA) Beyaz Haber Ajansı
